Dr Can Şinası Kalkavan

Instagram Youtube

Horlama ve Uyku Apnesi Nedir

Horlama ve Uyku Apnesi Nedir?

Horlama, uykuda üst solunum yollarındaki havanın, daralan bölgeden geçerken dokuları titreştirmesi sonucu ortaya çıkan sestir. Yetişkinlerin yaklaşık %45’inde görülen bir problemdir. %25’lik bir oran ise dönem dönem, çeşitli faktörlerle horlama sorunu yaşayabilir.

Uyku apnesi, kısaca uyku esnasında nefes alış verişinin kesilmesi tanımlanabilir. Her yaşta görülebilen bir rahatsızlıktır. Çocuklarda genellikle geniz eti ve bademcik büyümesine bağlıdır. Erişkinlerde durum daha karışıktır ve birçok farklı bölge uyku apnesine neden olabilir.  

Çocuklarda olan horlama ve uyku apnesi genellikle geniz eti ve bademcik problemlerine bağlı olduğundan ilgili bölümlerde bahsedilmiştir. Biz bu bölümde daha çok erişkinlerde olan horlama uyku apnesinden bahsedeceğiz.

Uyku apnesi olan hastalar, verimli bir şekilde uyuyamadıkları için gün içerisinde kendilerini yorgun hissederler. Sabahları yorgun uyanma, uykuyu alamama en sık görülen şikayetlerdir. Ayrıca sık sık baş ağrısı ile uyanırlar. Beraber uyudukları kişiler bu nefes durmalarından endişe ederler ve sık sık uyku esnasında kişiyi dürterek nefes alması için uyandırırlar.

Aynı zamanda hastalık uzun vadede yaşamı riske atabilir ve mutlaka tedavi edilmelidir. Uyku apnesi tedavisinde, hastalığın altında yatan nedenlere bağlı olarak hem cerrahi hem de cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tercih edilebilir.

Uyku Apnesi Çeşitleri Nelerdir?

● Obstrüktif (Tıkayıcı) Uyku Apnesi: Hastalığın en yaygın türüdür. Hava yollarının kısmen ya da tamamen daralarak hava akışına izin vermemesi nedeniyle oluşur. Bu daralmalar burun, damak, dil kökü veya hipofarenks denen bölgelerin birisinden veya birkaçından kaynaklı olabilir. Uyku kalitesini ciddi anlamda düşürür ve uykunun aniden bölünmesi ile karakterize olan bir rahatsızlıktır. Bununla birlikte yüksek sesle horlama ve gündüz yorgunluğu da diğer belirtilerindendir.

Tıkayıcı uyku apnesi, üst solunum yollarının tıkanmasına neden olan faktörlerin etkisine bağlı oluşur.

● Santral Uyku Apnesi: Bu apne türü ise beyinde solunumu kontrol eden kaslara uygun sinyallerin gönderilememesine bağlı olarak ortaya çıkar.  Şikâyetleri ise tıkayıcı uyku apnesi ile benzerdir. Kişi gündüz zamanı kendini oldukça yorgun hisseder, baş ağrısı ve konsantrasyon eksikliği görülebilir. Tedavisinde cerrahi uygulanmaz.
● Mikst Uyku Apnesi: Hem tıkayıcı hem de santral uyku apnesinin birlikte görülmesidir.

Uyku Apnesi Nasıl Anlaşılır?

Uyku apnesi hasta tarafından fark edilmez. Genellikle partnerler bu durumu fark ederek kişiye söyler. Bazen hasta gece boyunca sık sık nefessiz kalarak uyandığını belirtebilir. En yaygın belirtileri ise:

● Horlama (Özellikle tıkayıcı uyku apnesinde çok belirgindir.)
● Solunumun durması ve buna bağlı olarak uyku esnasında çırpınma
● Ani uyanma
● Sabahları ağzın aşırı kuru olması ve boğaz ağrısı
● Uykusuzluk
● Baş ağrısı
● Depresif ruh hâli
● Sinirlilik
● Konsantrasyon problemleri

Uyku Apnesi Kimlerde Görülür?

Uyku apnesi sıklıkla fazla kilolu, kısa ve kalın boyun yapısına sahip kişilerde görülür. Ayrıca çenenin geride olması da uyku apnesine zemin hazırlayan bir durumdur. Erkeklerde daha sıktır.  Ancak bunlar şart değildir. Bu gibi özellikleri olmayan kişilerde de uyku apnesi görülebilir.

Uyku Apnesi Tanısı Nasıl Konulur?

Hastalığın tanı sürecinde ilk adım hasta öyküsünün detaylı olarak incelenmesidir. Bu değerlendirme sırasında tanı büyük ölçüde konur. Fizik muayene yapılarak tüm üst solunum sistemi değerlendirilir. Gerekir ise tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) istenebilir.

Ardından tanıyı desteklemek ve hastalığın şiddetini belirlemek için “polisomnografi” denilen uyku testi  istenir. Bu testte kişi bir gece boyunca uyku laboratuarında uyur. Uyumadan önce baş ve vücuduna bazı ölçümler için çeşitli elektrodlar bağlanır. Gece boyunca solunum kayıtları, vücut poziyonu ile ilişkisi, kan oksijen düzeyi, beyin dalgaları gibi parametreler kayıt altına alınır ve daha sonra bir rapor halinde düzenlenerek değerlendirilir.

Uyku Apnesi Tedavi Edilmediğinde Ne Olur?

Rahatsızlık, uzun vadede sağlığı ciddi ölçüde riske atabilir. Uyku apnesi tedavi edilmediğinde:

● Kalp atışlarının düzensiz olmasına
● Kalp büyümesine
● Kalp krizi riskinin artmasına
● Tansiyon hastalığına
● Felç (İnme)
● Dikkatsizliğe bağlı kazalara
● Cinsel isteksizliğe
● Uykuda terleme ve sık idrara çıkma şikâyetlerine
● Uykuda ölüme neden olabilir.

Uyku Apnesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Uyku apnesi tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak, farklı yöntemlerle yapılabilir. Bu noktada yapılabilecekleri yaşam tarzı değişiklikleri, cerrahi tedaviler ve pozitif hava basıncı olmak üzere 3 başlık altında inceleyebiliriz:

● Yaşam tarzı değişiklikleri: Aşırı kilo, uyku apnesinin başlıca nedenlerindendir. Bu nedenle aşırı kilolu olan hastalarda ilk öneri kilo verilmesidir. Sağlıklı bir diyet programı sayesinde yağ kaybı sağlanabilir. Böylece karın ve boyun bölgesinde hacim kaybı sağlanabilir ve üst solunum yolu havayolları genişler. Bununla birlikte uyku apnesi tedavisinde tercih edilebilecek yöntemlerden birisi de sigara ve alkol tüketiminin kısıtlanması veya daha iyisi tamamen bırakılmasıdır.
 
● Pozitif hava basıncı ile tedavi (CPAP, BiPAP, APAP): Uyku apnesi tedavisinde, özellikle ağır şiddetli hastalığı olan hastalarda altın standart (en iyi sonuç veren) tercihedilen yöntemdir. PAP adı verilen cihazlar genellikle silikon bir burun maskesi yardımıyla, uyku esnasında üst solunum yollarına hava vererek tıkanmasını ve nefes durmasını engeller. Kişi maskeye ve cihaza adapte olabilir ise hayat kalitesinde çok belirgin bir düzelme olur. Uykusuzluk, başağrısı, yorgun uyanma gibi şikayetleri geçer. Kendini daha enerjik hisseder. Daha hızlı kilo verir.
 
● Uyku apnesinin cerrahi tedavisi: Hastalığın tedavisinde bir diğer yöntem de cerrahidir. Özellik solunum yollarında darlık olan kişilerde ameliyat tercih edilebilir. Burun, burun eti, damak, dil kökü gibi bölgelere cerrahi uygulanabilir.

Tabi ki kişinin cerrahiden fayda görebilip göremeyeceği hekimin değerlendirmesi ile saptanır. Gerekli olan cerrahiler kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir.

Bu Yazıyı Paylaşın:

Translate »